Cicha Noc w tłumaczeniach. „Najsłynniejsza kolęda świata” czy „Międzynarodowa kolęda” to tylko niektóre z określeń, jakimi się ją opatruje. „Cicha noc” to jedna z najpopularniejszych pieśni śpiewanych w okresie świątecznym, w większości polskich domów. Ma ona długą tradycję i funkcjonuje w wielu językach. W Anglii znana jest jako „Silent Night”, w Niemczech jako „Stille Nacht”, w Hiszpanii zaś pod tytułem „Noche de Paz”. W jakiej zależności od siebie pozostają poszczególne wersje i czy są swoim wiernym odwzorowaniem? Okazuje się, że niekoniecznie. Cicha noc tekst po angielsku: Nie! Oryginał jest po niemiecku Wiele osób zdziwić może fakt, że oryginalna wersja kolędy to wersja niemiecka. Autorem jej słów był Joseph Mohr, ksiądz austriacki. Tekst powstał w 1816 r., a dwa lata później – w 1818 – muzykę do niej skomponował Franz Xaver Gruber, który był organistą w kościele, w którym pracował Mohr. Z powstaniem kolędy związana jest pewna legenda – w wigilię Bożego Narodzenia 1818 r. Mohr i Gruber chcieli zagrać muzykę, jednak okazało się, że organy są przemarznięte i nie da się wydobyć z nich dźwięku. Wtedy Mohr zaczął recytować wiersz swojego autorstwa – „Stille Nicht” – i poprosił organistę o pomoc w skonstruowaniu myzyki. Tak powstała niezwykle spokojna, kojąca melodia „Cichej nocy”, znana dziś w wielu krajach. Jednak wiele osób jest tego nieświadomych i uważa, że „Cicha noc”, tekst po angielsku jest tym oryginalnym. Oryginalny tekst brzmi następująco: Stille Nacht! Heilige Nacht! Alles schläft; einsam wacht Nur das traute hoch heilige Paar. Holder Knab im lockigten Haar, Schlafe in himmlischer Ruh! Stille Nacht! Heilige Nacht! Gottes Sohn, o wie lacht Lieb’ aus deinem göttlichen Mund, Da uns schlägt die rettende Stund’. Jesus in deiner Geburt! Co w dosłownym przekładzie znaczy: Cicha Noc, Święta Noc Wszystko śpi, samotnie czuwa Tylko miła, święta para Nadobny chłopczyk o kręconych włosach Śpi w niebiańskim spokoju Śpi w niebiańskim spokoju Cicha Noc, Święta Noc Boży Synu, oh jak się śmiejesz Słodko z Twych boskich ust Gdyż bije nam zbawienna godzina Chrystusie, w Twych narodzinach Chrystusie, w Twych narodzinach Czytaj również: Tłumaczenia symultaniczne kontra tłumaczenia zwykłe Ile języków zna dobry tłumacz? Czy tłumacz powinien pisać bezwzrokowo? Odkrywamy tajemnice języków słowiańskich Jak zostać tłumaczem bez studiów? Cicha noc po angielsku Do dzisiaj kolęda doczekała się ponad 300 wersji, co czyni ją najbardziej popularną na świecie. „Silent Night” tekst po angielsku powstał ok. 1859 r., a jego autorem jest ksiądz John Freeman Young. Jest to też najbardziej popularna współcześnie wersja, z uwagi na powszechną znajomość angielskiego. Gdyby tak prześledzić ilość haseł z nią związanych, które wpisuje się w wyszukiwarki internetowe, to większość z nich związana jest właśnie z tym językiem. „Cicha noc po angielsku tekst”, „kolęda Cicha noc po angielsku tekst”, „Cicha noc po angielsku tekst jak się czyta” to jedne z najczęstszych zapytań związanych z tą międzynarodową kolędą. W Wielkiej Brytanii to właśnie „Silent Night” tekst po angielsku cieszy się mianem najbardziej lubianej przez Brytyjczyków kolędy. Nic dziwnego – jej kołysankowa melodia nie tylko idealnie wpasowuje się w atmosferę Świąt Bożego Narodzenia, ale też przynosi spokój i ukojenie. Najbardziej międzynarodowa kolęda na świecie została zaśpiewana w angielskiej i niemieckiej wersji językowej również w czasie I wojny światowej jako symboliczny rozejm. W kulturze tych dwóch narodów z pewnością ma więc miejsce wyjątkowe. Jak brzmi tekst „Cicha noc” po angielsku? Kolęda „Cicha noc” – po angielsku tekst przedstawiamy poniżej: Silent night, holy night All is calm, all is bright 'Round yon virgin Mother and Child Holy infant so tender and mild Sleep in heavenly peace Sleep in heavenly peace Silent night, holy night! Shepherds quake at the sight! Glories stream from heaven afar; Heavenly hosts sing Al-le-lu-ia! Christ the Savior is born! Christ the Savior is born! Tłumaczenie tekstu „Cicha noc” po angielsku tej wersji brzmi następująco: Cicha noc, święta noc Wszystko śpi, wszystko jest jasne W oddali Dziewica Matka z Dzieciątkiem Święte Niemowlę tak delikatne i łagodne Śpi w niebiańskiej ciszy Śpi w niebiańskiej ciszy Cicha noc, święta noc! Pastuszkowie dygoczą na ten widok Chwała płynie z Nieba w dal Zastępy Niebieskie wyśpiewują Alleluja! Chrystus, Zbawiciel się zrodził Chrystus, Zbawiciel się zrodził Jeśli interesuje Cię temat: „Cicha noc” po angielsku wymowa /”Cicha noc” po angielsku tekst jak się czyta – po prostu wpisz w wyszukiwarkę internetową „Silent Night” i posłuchaj jej! W kwestii „Cicha noc” po angielsku wymowa nie będziemy tu przedstawiali Ci zapisu wymowy, ponieważ uważamy, że z różnych względów najprzyjemniej uczyć jej poprzez słuchanie kolędy. Silent Night po angielsku: Czyli – Hej kolęda, kolęda Jak widać po przytoczonych dwóch wersjach, nie są one swoim wiernym odwzorowaniem, choć oczywiście istnieją pewne powiązania. Kiedy dokładniej przypatrzymy się kolędzie, zobaczymy, że „Cicha noc” po angielsku tekst różni się od tego, co znamy i tak z wielką chęcią śpiewamy podczas Świąt Bożego Narodzenia. Jeszcze inny jest tekst wersji polskiej: Cicha noc, święta noc, Pokój niesie ludziom wszem, A u żłóbka Matka Święta Czuwa sama uśmiechnięta Nad dzieciątka snem, Nad dzieciątka snem. Cicha noc, święta noc, Pastuszkowie od swych trzód Biegną wielce zadziwieni Za anielskim głosem pieni Gdzie się spełnił cud, Gdzie się spełnił cud. Możemy zastanawiać się – skąd tak duże rozbieżności w poszczególnych językach? Wersja angielska („Cicha noc” tekst po angielsku) rzeczywiście w wielu miejscach przypomina tekst oryginału, jednak i tu dostrzegalne są różnice. Natomiast tekst polski porusza wątki, które nie pojawiają się ani w „Stille Nicht”, ani w „Silent Night”. Dlaczego tak się stało? Czemu „Cicha noc” tekst angielski czy niemiecki tak się różnią od znanej nam wersji? Pomocne może okazać się tutaj zaznajomienie z definicją kolędy: Kolęda – pierwotnie radosna pieśń noworoczna, która współcześnie przyjęła powszechnie formę pieśni bożonarodzeniowej (nawiązującej do świąt Bożego Narodzenia). Utrzymywana najczęściej w konwencji religijnej, początkowo wywodząca się z tradycji ludowej, w późniejszym okresie komponowana jest również przez wielu wybitnych kompozytorów. (Andrzej Chodkowski, Encyklopedia muzyki) Kluczową informacją jest ta o pierwotnie ludowym pochodzeniu kolęd. Pieśni te nie podlegają więc sztywnym zasadom i kanonom, nie muszą być – tak jak modlitwy – zatwierdzane przez wysokie instancje Kościelne. Jak widać w przytoczonej definicji, nawet utrzymanie w konwencji religijnej nie jest konieczne, aby nazwać dany utwór kolędą. Ich powstanie zależy od inwencji autora, który może, ale wcale nie musi być duchownym. Częsty udział księży w powstaniu kolęd wynika bardziej z tego, że są oni bezpośrednio zainteresowani tematyką, którą – najczęściej – podejmują te pieśni. Warto zwrócić uwagę również na etymologię słowa kolęda. Wywodzi się ono bezpośrednio z nazwy rzymskich obchodów mających miejsce na początku stycznia – Kalendae – od której powstał również termin kalendarz. Sporządzany był on w Imperium Rzymskim wraz z nadejściem nowego roku od panowania Juliusza Cezara. Początkowo kolędy wcale nie miały więc związku z religią chrześcijańską – była to po prostu wesoła pieśń na powitanie nowego roku. Zwyczaj ten został przejęty przez rodzącą się religię. Tłumacze poszczególnych wersji kolęd („Cicha noc” tekst po angielsku czy „Cicha noc” po hiszpańsku tekst) nie są więc zobowiązani do oddania treści oryginału i, jak wynika z przytoczonych tłumaczeń Cichej nocy, potraktowali go jedynie jako inspirację dla adaptacji utworu do realiów kulturowych swojego kraju. W wersji polskiej dostrzegalne jest – w pierwszej zwrotce – skupienie na postaci Matki Bożej, która pełni ważną rolę w polskiej tradycji chrześcijańskiej. Choć w wersji angielskiej pojawia się wzmianka na jej temat, to nie jest ona porównywalna do uwagi, którą poświęcił tej postaci autor polskiego tekstu Cichej nocy. W wersji niemieckiej z kolei nie ma nawet wzmianki na temat Matki Bożej, mowa jest natomiast o świętej parze (heilige Paar). Cicha noc po hiszpańsku Jeszcze inaczej prezentuje się „Cicha noc” po hiszpańsku tekst, który jest odpowiednikiem „Stille Nicht”. Autor tej wersji to Federico Fliedner, duchowny niemiecki, który ponad połowę swojego życia spędził w Hiszpanii. Fliedner zachował spokojną wymowę pieśni, zbliżając się jednak najbardziej do tekstu angielskiego. Przeczytacie go poniżej: Noche de paz, noche de amor, Todo duerme en derredor. Entre sus astros que esparcen su luz Bella anunciando al niñito Jesús Brilla la estrella de paz Brilla la estrella de paz Noche de paz, noche de amor, Todo duerme en derredor Sólo velan en la oscuridad Los pastores que en el campo están; Y la estrella de Belén Y la estrella de Belén A oto jej dosłowne tłumaczenie na język polski: Noc spokoju, noc miłości, Wszystko wokół śpi. Wśród gwiazd, które rozprzestrzeniają swój blask Piękna ogłasza Dzieciątko Jezus. Świeci gwiazda pokoju Świeci gwiazda pokoju Noc spokoju, noc miłości, Wszystko wokół śpi Po prostu obserwuj w ciemności Pasterze w polu są; I gwiazda betlejemska I gwiazda betlejemska Jak widać, wszystkie trzy wersje skupiają się na motywie spokojnej nocy, co dobrze koresponduje z kołysankową melodią tej kolędy. W Noche de Paz, jako jedynej z przytoczonych wersji, pojawia się poza tym bezpośrednie odniesienie do miłości i urody Matki Bożej. Coś z ognistego temperamentu Hiszpanów musiało zostać jednak przemycone! Każda z wersji koresponduje więc z kulturą kraju, w którym powstała. Jest to zrozumiałe – aby dany wytwór kultury (w tym przypadku pieśń religijna) dobrze się „przyjął” na danym terenie, musi dobrze korespondować z całokształtem realiów kulturowych (i, w tym przypadku, religijnych) tego obszaru. Tekst cicha noc po angielsku a miejsce kolędy w… popkulturze Ta popularna kolęda doczekała się również swoich adaptacji całkiem świeckich. Śpiewali ją artyści z całego świata, np. amerykański artysta Iggy Pop czy irlandzka piosenkarka Enya. Kolęda ma więc wiele aranżacji, jednak zawsze brzmiących tak spokojnie jak oryginał. Jedną z ładniejszych wersji jest wykonanie Michaela Buble, który pozostał wierny angielskiemu tekstowi kolędy. Motyw „Cichej nocy” jest również obecny w innych wytworach kultury, np. w filmie. Warto tu wspomnieć o polskim filmie „Cicha noc” w reżyserii Piotra Domalewskiego. Wigilijna noc, o której opowiada film, jest jednak nietypowa i raczej nie można jej nazwać spokojną. Wydaje się więc, że motyw Cichej nocy został już nieodwracalnie częścią popkultury. Kolęda, pierwotnie będąca formą wyrazu religijnych uczuć, weszła na stałe do kanonu piosenek świątecznych. Lulajże, Jezuniu – ulubiona kolęda Chopina Choć „Cicha noc” jest fenomenem pod względem liczb powstałych translacji, to oczywiście także inne kolędy mają swoje wersje w różnych językach. Przykładem może być chociażby „Lulajże, Jezuniu”. Utwór ma polskie korzenie, lecz autor nie jest znany. Melodię kolędy w jednym ze swoich utworów wykorzystał – jako inspirację – Fryderyk Chopin. To być może wyjaśnia, dlaczego doczekała się ona swojej francuskiej wersji Nuit de lumière, czyli dosłownie Noc światła. Kolejną wersją wartą uwagi jest włoska kolęda Dormi o Bambino. Tłumaczenie jest w tym przypadku wiernym odwzorowaniem oryginalnego tekstu polskiego, jednak, co ciekawe, istnieje również druga wersja w języku włoskim – Riposa. Lulajże Jezuniu ma również swoją wersję… japońską. Jak widać, odległość, a nawet różnice kulturowe, nie stanowiły przeszkody dla adaptacji chrześcijańskiej kolędy na innym kontynencie.